"Ogród Afrodyty" Ewa Stachniak

Wydawnictwo: Znak
Liczba stron: 512
Rok wydania: 2013

Matka siedemnastoletniej Zofii, pięknej Greczynki o wielkich czarnych oczach, przyprowadza ją do ambasadora Polski w Turcji, prosząc o opiekę. Kobieta nie widzi innego wyjścia - musi oddać swoje dziecko podstarzałemu mężczyźnie, który ma pieniądze i władzę. Dobrze jednak wie, że tylko wykorzystując swoją nieprzeciętną urodę i inteligencję, Zofia ma szansę przemienić ich trudny los. Od tej pory młodziutka córka handlarza bydłem jest zdana tylko na siebie.

Jak to się stało, że z biednej greckiej dziewczyny Zofia przeistoczyła się w ulubienicę salonów osiemnastowiecznej Europy, polską arystokratkę, przyjaciółkę króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i księcia Potiomkina?

Ogród Afrodyty to porywająca powieść o silnej i niezależnej kobiecie, która dokonała rzeczy niemożliwej – w patriarchalnym świecie podziałów społecznych, na zawsze określających życiowe szanse jednostki, odmówiła zgody na przypisany jej los i wygrała.

„Ogród Afrodyty” to biograficzna powieść historyczna, w której autorka portretuje Zofię Potocką – greczynkę, córkę handlarza bydłem i ubogiej kobiety, która dzięki swemu sprytowi i nadzwyczajnej urodzie stała się stałym gościem najznakomitszych europejskich salonów. Ewa Stachniak przedstawia bohaterkę swej powieści jako kobietę wyrachowaną, osobę, która do perfekcji opanowała sztukę manipulacji. Dzięki swej urodzie i sprytowi Zofia staje się żoną polskiego arystokraty, zostaje kochanką królów i najznamienitszych arystokratów. Bohaterka zostaje ukazana jako kobieta niezwykle silna i ambitna.

Powieściowa Zofia Potocka budzi we mnie mieszane uczucia. Z jednej strony jest to przebiegła manipulantka, z drugiej strony to kobieta nie ulegająca kompromisom, walcząca o poprawę swego bytu wszelkimi dostępnymi sposobami. Potocka nie jest postacią jednoznaczną, nie mogę jej całkowicie potępić, jednak nie budzi ona we mnie nadmiernie ciepłych uczuć. W czasach, w których przyszło żyć Zofii, los kobiety nie należał do najprzyjemniejszych. Dziewczyna mogła zostać szanowaną żoną lub prostytutką - innej drogi nie było. Kobieta, która uległa namiętności sprowadzała pogardę na całą rodzinę. W tym brutalnym dla kobiet świecie, córka handlarza bydłem poradziła sobie całkiem nieźle. Dziewczynka, która straciła szansę na uczciwe życie oddając swą cnotę przed ślubem, umiała chwycić byka za rogi i uzyskać to, do czego w świetle społecznych konwenansów nie miała prawa. Zofia może kierowała się podstępem, ale czy osiągnęłaby szczęście, gdyby była uczciwa? To od czytelnika zależy, czy uzna Zofię Potocką za bezczelną kłamczuchę i intrygantkę, czy za przedsiębiorczą, zaradną kobietę walczącą o szczęście swoje i swoich dzieci.

Ewa Stachniak w „Ogrodzie Afrodyty” nie opowiada tylko o Zofii Potockiej. Historia podzielona została na trzy przeplatające się ze sobą części. Narracja skupia się na trzech postaciach: Rozie, sierocie przygarniętej przez Potocką, dziewczyna opiekuje się  umierającą hrabiną, Thomasie, lekarzu zajmującym się uśmierzaniem bólu śmiertelnie chorej Potockiej oraz na samej Zofii. Zasadnicza akcja powieści rozgrywa się w roku 1822, w Berlinie, gdzie główna bohaterka dożywa swoich dni. Fragmenty teraźniejszości Zofii przeplatają się z jej wspomnieniami. Narracja została poprowadzona w czasie teraźniejszym, co jest dość ryzykownym krokiem w wypadku powieści historycznej. Czułam się nieco dziwnie czytając o wydarzeniach, które rozgrywają się niejako w tym momencie, choć muszę również przyznać, że taki sposób narracji buduje w powieści dość ciekawy klimat.  

„Ogród Afrodyty” to interesująca powieść historyczna, w której autorka przybliża czytelnikom postać intrygującej kobiety, która zapisała się na kartach polskiej historii. Czytałam tę powieść z dużym zainteresowaniem.