"Lalka Kafki" Gerd Schneider

Wydawnictwo: Nasza Księgarnia
Rok wydania: 2009

Ilość stron: 191

W październiku 1923 roku, podczas spaceru, Franz Kafka spotkał w steglitzkim parku dziewczynkę, która straciła lalkę. By pocieszyć dziecko, ponoć pisał dla niego listy w imieniu zguby. Korespondencja się nie zachowała, ale dla Gerda Schneidera ten mało znany epizod z biografii praskiego twórcy stał się punktem wyjścia do stworzenia niezwykłej opowieści, gdzie fakty przeplatają się z literacką fikcją. Pisarz i jego dzieło, niezwykła przyjaźń i lalka podniesiona do rangi pełnoprawnego bohatera - Gerd Schneider zabiera czytelników w wyjątkową, erudycyjną podróż z pogranicza snu i jawy, tak bliską atmosferze tajemnicy i nieokreślenia, obecnej w twórczości Kafki. 

Któż z nas nie zna Franza Kafki – czeskiego pisarza, który tworzył w języku niemieckim, a którego sztandarowe dzieło „Proces” znajduje się na obowiązkowej liście lektur? Kafka to jeden z czołowych twórców światowej literatury. Pisarz, który podobnie jak wielu innych wybitnych i przerastających swoją epokę, uznanie uzyskał dopiero pośmiertnie. Jedną z osób, którą zafascynowała twórczość i życie Franza Kafki jest Gerd Schneider. Niemieckiego dziennikarza zaciekawiło zwłaszcza jedno z wydarzeń, które miało miejsce w życiu wielkiego pisarza.

W roku 1923 Kafka przebywał w Berlinie. Pewnego październikowego dnia podczas spaceru w steglitzkim parku spotkał płaczącą dziewczynkę, która rozpaczała po utracie swej lalki. W jednym z listów kochanki Kafki (Dory) pojawia się informacja, że Franz, by uciszyć rozpacz dziewczynki, pisał do niej listy, w których przedstawiał przygody zabawki, która udała się w podróż. Badacze prozy Kafki oraz jego biografowie, nigdy nie odnaleźli tej korespondencji, jednak nie przeszkodziło to Gerdowi Schneiderowi w stworzeniu opowieści, w której owa korespondencja się pojawiła.

Pisarz, bazując na tym, zdawałoby się nieistotnym wydarzeniu mającym miejsce w życiu pisarza stworzył „Lalkę Kafki” – powieść opisującą niezwykłą więź, która stała się udziałem chorego na gruźlicę czterdziestoletniego mężczyzny i kilkuletniej dziewczynki. Schneider wykorzystując znane sobie motywy występujące w prozie Franza Kafki napisał swoją własną wersję przygód lalki, która uciekając przed psem zmuszona została do odbycia bardzo długiej podróży. Po dwudziestu latach, w bardzo niecodziennych i niesamowitych okolicznościach, Lena i lalka Mira spotykają się ponownie.

„Lalka Kafki” jest utworem niezwykle nastrojowym. Z jednej strony mamy bajkę stworzoną dla dziewczynki, która utraciła ulubioną zabawkę, z drugiej śledzimy codzienne życie Kafki borykającego się z chorobą i powszednimi problemami finansowymi stającymi się udziałem ludności niemieckiej po tym, jak doszło do denominacji marki. Dużym plusem powieści jest zamieszczenie w niej posłowia, z którego dowiemy się, które wątki utworu są fikcją literacką stworzoną przez Schneidera, a które wydarzenia są oparte na faktach.

Utwór Gerda Schneidera to interesująca opowieść o jednym z najwybitniejszych pisarzy światowych. Momentami kojarząca mi się z bajką przeznaczoną dla dzieci ”Lalka Kafki” jest utworem wielowymiarowym, w którym niemiecki pisarz ukazuje przyjaźń dorosłego z dzieckiem, pokazuje dramat pisarza, który jest zmuszony do spalenia swych rękopisów, by się ogrzać. Gdzieś w tle historii Kafki i Leny, bez trudu dostrzeżemy sygnały zbliżających się niepokojów i wojny.

Cieszę się, że udało mi się przeczytać tę sympatyczną i wartościową powieść.